نگاهی گذرا به تاریخ مازندران:
سابقه ی سکونت در استان مازندران به دوره ی فرا پارینه سنگی می رسد.پرفسور کارلتون استانلی کون در سال 1328 تا سال 1330 ه.خ موفق به کشف سه غار به نامهای کمربند ،هوتو hoto و علی تپه در اطراف بهشهر ،شد که سابقه ی زندگی در آن غارها به حدود 10500 سال پیش از میلاد مسیح میرسید.در سالهای اخیر نیز بر اثر حفاری های علمی که توسط باستان شناسان مازندرانی در تپه ی باستانی گوهر تپه در نزدیکی رستم کلا ی بهشهر انجام شد آثار فرهنگی مربوط به هزاره ی سوم (ق.م) و توالی آن در دوران بعد بدست آمد . همچنین در سراسر مازندران آثار فراوانی از دوره های پیش از تاریخ به خصوص عصر آهن میانه بدست می آید که مبین حضور اقوام بومی در این منطق پیش از ورود آریایی هاست.
در دوره ی تاریخی پیش از اسلام نیز مازندران از مراکز تاثیر گذار و مهم ایران بوده است .داریوش بزرگ در کتیبه ی بیستون منطقه ی مازندران را ،یعنی منطقه ای در حاشیه ی جنوبی دریای مازندران از آذربایجان تا خراسان با نام ( پتشواریش patesh varish ) معرفی می کند. استرابن جغرافیا نویس یونانی مازندران را با نام (پرخواترس) می شناساند وپس از آن ساسانیان از آن با نام (پتشخوارگر) یاد می کنند .هرودوت ،مورخ یونانی این منطقه را محل زندگی تپوری ها می داند ودیگر مورخین یونانی نیز مازندران را محل زندگی اقوام تپوری و آماردی که اقوامی جنگاور بوده اند معرفی می کنند تا جایی که با آن همه اغراق هایی که در مورد اسکندر انجام داده اند به این موضوع اشاره دارند که: سردار مقدونی در این منطقه از ایران از تپوریها شکست خورد و مجبور شد با آنها پیمان صلح ببندد و منطقه را ترک کند. ظاهرا این اتفاق در دوره ی سلوکیها و درگیری های آنها با اشکانیان نیز از یاد یونانیها نرفته بود چنانکه زمانیکه آنتیوخوس برای هجوم به اشکانیان راه عبور از مازندران را بر می گزیند ،سردارانش او را از ورود به آن ایالت نهی می کنند و موضوع شکست اسکندر در آنجا را به او گوشزد می نمایند.
از دوره های تاریخی پیش از اسلام به خصوص از دوران ساسانیان در استان مازندران آثارزیادی بدست آمده است.برخی از این آثار در موزه های داخل و بعضی دیگر در موزه های خارج از کشور نگهداری می شوند.همچنین از آن دوران آثار ارزشمند معماری نیز باقی مانده که شناسنامه ی باستانی مازندران محسوب می شوند مانند دژاسپهبد خورشید و دژکنگلو در سوادکوه که هر دوی آنها مربوط به دوره ی ساسانیان است که در دوران اسلامی نیز مورد استفاده قرار می گرفته اند،مسجد جامع ساری بعنوان اولین مسجد شمال ایران با بیش از 1200 سال قدمت که در ابتدا آتشکده بود که تبدیل به مسجد شد و... ادامه دارد.........................
