... بنابراین طبق این کتیبه ها نمی توان دریافت که این بنا در چه زمانی و به دستور چه کسی ساخته شده است و این موضوع شاید به سوال بعدی ما پاسخ دهد:اینکه چرا مغولان علی رغم ویران کردن شهر جرجان قدیم-گنبد کاووس فعلی-بنای برج را خراب نکرده اند.در مورد ویرانی این شهر می توان دو نظریه ارائه داد.اول اینکه شهر جرجان قدیم با بلایای طبیعی مانند سیل ویا زلزله از بین رفته باشد نه به دست مغولها.و چون بنای برج بالاتر از سطح زمین بوده مقبابل سیل وبخاطر استحکامش مقابل زلزله مقاومت کرده باشد.اما پیش از بیان نظریه دوم لازم است در مورد معماری برج مطالبی گفته شود.طبق روایت کتیبه های روی بنا اگربرج در سال 397 تا 402 هجری ساخته شده مطمئنا می بایست شاخصه هایی از معماری ساسانیان را در خود می داشت .مثلا دارای آجرهای بزرگتر می بود ویا در درب ورودی بجای طاق جناقی از طاق هلالی و به جای گنبد مخروطی از گنبد مدور معروف ساسانی استفاده می شد آنگونه که در دیگر برجهای شمال ایران تا قرن پنجم رایج بود.اما چنین آثاری در این بنا نمی بینیم و برج بیشتر شبیه به ساختمانهای اروپای قرون وسطی است به خصوص گنبد مخروطی آن. می دانیم ، این نوع گنبد ها ی مخروطی در بنا های آرامگاهی بیشتر در دوران پس از حمله ی مغول و در دوران ایلخانان و تیموریان رایج شد و علتش نفوذ مسیحیت در ایران و تاثیر فرهنگشان بر بناهای تاریخی ، به خاطر تساهل مذهبی مغولان بوده که گاهی از وزرا یا دیوانیان مسیحی یا یهودی در دربارشان استفاده می کردند.بنا براین در نظریه دوم علت عدم تخریب این بنا در می یابیم و جسورانه باید عرض کنم که چون تاریخ ساخت برج مشخص نیست این بنا احتمالا ،پس از حمله ی مغولان ساخته شده نه تاریخی که روی آن نقش شده است.وآنها این برج را در زمان حمله به منطقه ندیده اند که بخواهند ویرانش کنند. البته این فقط یک نظریه است و من هم دلم نمی خواهد اثبات شود اما فکر می کنم که وقت آن رسیده که حداقل دیگر خودمان را گول نزنیم.... ..ادامه دارد....